ارتوپدی شاخه‌ای از پزشکی است که بر مراقبت از سیستم عضلانی اسکلتی و قسمت‌های متصل‌کننده آن یعنی مفاصل، تاندون‌ها و رباط‌ها تمرکز دارد. متخصصان ارتوپد اصولا از دو روش جراحی و غیرجراحی برای درمان انواع مشکلات عضلانی اسکلتی مانند آسیب‌های ورزشی، درد مفاصل و مشکلات کمر استفاده می‌کنند. یک پزشک متخصص ارتوپد اغلب برای درمان بیماران، به کمک دیگر همکاران خود یعنی متخصصان طب فیزیکی، فیزیوتراپیستها و مربیان ورزشی نیاز دارد. در ادامه این مطلب به تمامی کارهایی که پزشکان ارتوپد انجام می‌دهند؛ اشاره خواهیم کرد.
پزشکان ارتوپد چه بیماری‌هایی را درمان می‌کنند؟
دکتر ارتوپد طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و شرایط عضلانی اسکلتی را درمان می‌کنند. این شرایط ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشند و یا ممکن است در اثر آسیب‌دیدگی یا ساییدگی مربوط به افزایش سن رخ دهند. در ادامه به برخی از شایع‌ترین شرایطی که یک
یا آقا می‌تواند درمان کند؛ اشاره شده است:
- درد مفاصل ناشی از آرتروز
- شکستگی استخوان
- آسیب‌های بافت نرم (عضله، تاندون و رباط)
- کمردرد
- گردن درد
- درد شانه و مشکلاتی مانند بورسیت
- سندرم تونل کارپال
- آسیب‌های ورزشی مانند تاندونیت، پارگی مینیسک و پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL)
- شرایط مادرزادی مانند پای چنبری یا کلاب فوت و اسکولیوز
چرا باید تعداد پزشکان ارتوپد خانم در ایران را افزایش دهیم؟
برای تشخیص وضعیت شما در طی اولین ویزیت، دکتر ارتوپد معمولا معاینه فیزیکی می‌کند و احتمالا دستور تصویربرداری اشعه ایکس و یا سی‌تی اسکن را می دهد. گاهی برای کمک به تشخیص یا درمان بیماری، از یک روش سرپایی در داخل مطب مانند تزریق دارویی خاص استفاده می‌کند. در برخی موارد نیز، آزمایشات تکمیلی برای تأیید تشخیص لازم است.
به دلیل اعتقادات مذهبی ما ایرانیها اکثر بانوان با پزشکان ارتوپد آقا در مراحل معاینه فیزیکی راحت نیستند ازین رو نیاز به افزایش دکتر ارتوپد خانم در ایران به شدت احساس میشود. ازین رو تشویق نظام پزشکی کشور برای خانم ها و فعالیت آنها در حوزه ارتوپدی بسیار زیاد میباشد.
تشخیص
اصولا به منظور کمک به تشخیص وضعیت شما، ارتوپد کارهای زیر را انجام می‌دهد:
- در مورد علائم شما سوال می‌کند.
- پرونده پزشکی شما را بررسی می‌کند تا اطلاعات بیشتری در مورد سابقه پزشکی و سلامت کلی شما جمع‌آوری کند.
- معاینه فیزیکی می‌کند.
- اگر تصویربرداری از قبل موجود باشد، چک می‌کند.
متخصص ارتوپد همچنین ممکن است انجام آزمایش‌های تشخیصی اضافی را نیز دستور دهد. این‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اسکن MRI
- سی‌تی اسکن
- اسکن استخوان
- سونوگرافی
- بررسی‌های هدایت عصبی
- آزمایش خون
شیوه‌های درمان سرپایی
بعضی از بیماری‌های عضلانی اسکلتی حاد مانند شکستگی و دررفتگی را می توان در داخل مطب به صورت سرپایی درمان کرد.
گزینه‌های درمانی
اگر برای یک بیماری خاص امکان درمان سرپایی نباشد، دکتر ارتوپد در مورد گزینه‌های مختلف درمانی دیگر تصمیم خواهد گرفت. برای اختلالات عضلانی اسکلتی مزمن، مانند کمر درد یا آرتروز، پزشک ارتوپد ممکن است انجام یک یا چند روش درمانی زیر را توصیه کند:
- مصرف داروهای ضدالتهاب بدون نسخه
- توانبخشی و فیزیوتراپی
- برنامه‌های تمرینی خانگی
- تزریق
- طب سوزنی
- کمک‌های حرکتی
- جراحی (اگرچه این مورد آخرین راه ممکن در نظر گرفته میشود)
جراحان ارتوپدی چه عمل‌های جراحی را می‌توانند انجام دهند؟
موارد زیر برخی از اقدامات جراحی را نشان می‌دهند که یک پزشک متخصص ارتوپد ممکن است به عنوان بخشی از کار خود انجام دهد.
تعویض کامل مفصل
تعویض کامل مفصل (TJR) یا آرتروپلاستی، یک روش جراحی است که در آن مفصل آسیب‌دیده با پروتز (معمولاً از ترکیبی از فلز و پلاستیک تشکیل شده است) جایگزین میشود.
جراحی آرتروسکوپی
جراحی آرتروسکوپی یک روش کم تهاجمی است که از دستگاهی به نام آرتروسکوپ برای تشخیص مشکلات مفصل استفاده می‌کند. آرتروسکوپ یک دوربین نازک و کشیده است که جراح ارتوپد آن را وارد مفصل (معمولاً مفصل زانو یا شانه) می‌کند. این دوربین به یک مانیتور متصل است و این امکان را می‌دهد که داخل مفصل دیده شود. در این شرایط، جراح می‌تواند از تعدادی ابزار کوچک و نازک برای رفع مشکلات مختلف استفاده کند. یک دکتر ارتوپد خانم یا آقا ممکن است برای ترمیم آسیب‌های رایج مفصلی مانند پارگی مینیسک، پارگی ACL و پارگی کلاهک گرداننده، جراحی آرتروسکوپی انجام دهد.
جراحی ترمیم شکستگی
گاهی نیاز به انجام یک عمل جراحی برای ترمیم استخوان با شکستگی شدید است. حتی برای تثبیت استخوان، پزشک می‌تواند از انواع مختلفی از ایمپلنت استفاده کند.
جراحی پیوند استخوان
در جراحی پیوند استخوان، جراح ارتوپد از استخوان جای دیگر بدن برای ترمیم و تقویت استخوان‌های آسیب‌دیده استفاده می‌کند.
جوش دادن مهره‌های ستون فقرات به یکدیگر
این روش جراحی باعث میشود تا مهره‌ها در مواردی مثل آسیب به مهره‌های کمر و گردن و یا دیسک‌های بین مهره‌ای و اسکولیوز به صورت یک توده استخوان منسجم به هم نزدیک شوند.
همه پزشکان متخصص ارتوپد باید برای دریافت مجوز پزشکی خود دوره‌های گسترده تئوری و عملی بگذرانند. بنابراین مانند دیگر شاخه‌های علوم پزشکی، پس از دستیابی به تجربه و مهارت کافی شروع به درمان بیماران می‌کنند.
